Schaatsupdate

Het schaatsseizoen 2024/2025 staat voor de deur, met een reeks belangrijke wedstrijden voor zowel langebaanschaatsen als shorttrack. Hier volgt een overzicht van de belangrijkste toernooien.

Langebaanschaatsen:

• 8-10 november: World Cup-kwalificatietoernooi in Heerenveen
• 22-24 november: World Cup 1 in Nagano, Japan
• 29 november-1 december: World Cup 2 in Peking, China
• 28-29 december: NK Allround & Sprint in Heerenveen
• 10-12 januari: EK Allround & Sprint in Heerenveen
• 24-26 januari: World Cup 3 in Calgary, Canada
• 31 januari-1 februari: World Cup 4 in Milwaukee, VS
• 14-16 februari: NK afstanden in Heerenveen
• 21-23 februari: World Cup 5 in Zakopane, Polen
• 28 februari-2 maart: World Cup 6 in Heerenveen
• 13-16 maart: WK afstanden in Hamar, Noorwegen

Shorttrack:

• 25-27 oktober: World Cup 1 in Montreal, Canada
• 1-3 november: World Cup 2 in Salt Lake City, VS
• 6-8 december: World Cup 3 in Peking, China
• 13-15 december: World Cup 4 in Seoel, Zuid-Korea
• 11-12 januari: NK in Leeuwarden
• 17-19 januari: EK in Dresden, Duitsland
• 7-9 februari: World Cup 5 in Tilburg
• 14-16 februari: World Cup 6 in Milaan, Italië
• 14-16 maart: WK in Peking, China

Opvallend is dat Suzanne Schulting zowel aan langebaanschaatsen als shorttrack deelneemt.

Bron: Nu.nl

Wat is het geheim achter de dominantie van Nederland in het langebaanschaatsen tijdens de Olympische Winterspelen van 2018 in Pyeongchang? Kijk hier voor een overzicht van schaatswedstrijden op de Olympische Winterspelen in Pyeongchang.

Tijdens de afgelopen Olympische Winterspelen in Pyeongchang heeft Nederland de overheersing in het lange baanschaatsen door kunnen zetten. Titelverdediger Sven Kramer heeft zijn eigen Olympische record uit Sochi (2014) verbeterd met één seconde. Hij won zijn derde Olympische gouden medaille op de 5000 meter voor mannen door in de Gangneung Oval Arena deze afstand in slechts 6:09:76 minuten te schaatsen.

Kramer nam deel in de 10 race van de wedstrijd. Hij moest de tijden uit ronde 9 verbeteren. In ronde 9 schaatsten namelijk de wereldrecordhouder op de 5000 meter en 10.000 meter Ted-Jan Bloemen (hij heeft de Canadese nationaliteit, maar is van Nederlandse oorsprong) en de favoriet op de 5000 meter Sverre Lunde Pedersen (Noorwegen). Deze topschaatsers hadden een fotofinish. Sven Kramer had hiermee een moeilijke opdracht te volbrengen, maar kon de druk weerstaan. Sven schaatste Bloemen en Pedersen eruit met twee duizendsten. Kramer goud, Bloemen zilver en Pedersen moest genoegen nemen met brons.

Kramer werd hiermee de enige schaatser die 8 Olympische schaatsmedailles won. Hij werd bovendien de enige man die 3 keer Olympisch goud won op hetzelfde evenement. Maar ook de Nederlandse vrouwen doen het goed in het langebaanschaatsen. Drie Nederlandse vrouwen stonden op het podium van de 3000 meter. Dit was echter ook geen verrassing. Nederland vormt de top in het internationale schaatsen. Dat is geen toeval.

De Nederlandse schaatsmeesters

Waarom is Nederland zo goed in deze sport? Hoe kan het dat Nederland steeds weer podiumplaatsen behaalt op zowel wereldkampioenschappen als de Olympische Spelen?

Het antwoord ligt voor de hand. Schaatsen maakt deel uit van de Nederlandse cultuur. Het is niet zoals een Amerikaanse verslaggever zei tijdens de Olympische Spelen in Pyeongchang. Nederlanders gaan niet op de schaatsen naar het werk.

Cultuur ligt veel dieper dan slechts het heden. Het feit dat Nederland de afgelopen jaren veel grote schaatsers heeft voortgebracht, ligt verankert in een eeuwenoude cultuur. We schaatsen veel. Wanneer je naar oude schilderijen kijkt, zoals van de Hollandse schildermeesters, zijn er veel winterse taferelen geschilderd waar schaatsers op staan. Al meer dan 500 jaar geleden schaatsten de Nederlanders veel.

Wanneer er naar het Nederlandse landschap wordt gekeken, wordt al snel duidelijk dat Nederland een waterrijk land is. Met name wanneer je op oude kaarten kijkt van enkele honderden jaren terug, wordt al snel duidelijk dat er toen nog meer water was. Rivieren, meren, kanalen, sloten, plassen, enzovoort. Wanneer het vroeger vroor, was op de schaatsen de snelste manier om van A naar B te gaan.

Je kunt het vergelijken met de ski-cultuur in Oostenrijk of Zwitserland. In de winter, wanneer de bergen zijn bedekt met een dikke laag sneeuw, zijn de skies de beste manier om de berg af te komen.

In Nederland, waar overal water is, zijn de schaatsen een logische oplossing. Maar wanneer je goed kijkt naar de oude schilderijen, is schaatsen met name een ontspannende sport. Nederlanders vinden het over het algemeen heerlijk om met het frisse winterse weer buiten te sporten op de schaatsen. In de frisse buitenlucht, gezonde beweging, prachtige vergezichten vanaf het water en daarna een warme kop snert eten met worst. Is er iets beters?

Deze cultuur heeft zich de afgelopen eeuwen uitgebreid. Er zijn veel schaatsclubs en schaatsbanen. De sportcultuur van het schaatsen heeft zich ontwikkelt. Er zijn in Nederland veel professionele teams in vergelijking met andere landen. Nederland brengt veel schaatsers voort, waardoor deze sporters concurreren in professionele teams. Daardoor stijgt het niveau alsmaar. Je moet dus echt een goede schaatser zijn om voor Nederland uit te kunnen komen op de Olympische Spelen.

Hevige concurrentie in langebaanschaatsen

Er zijn schaatsers die graag professioneel willen schaatsen. De beste schaatsers krijgen de beste begeleiding. Wanneer de concurrentie tussen topschaatsers in een land als Nederland hoog is, vallen er helaas goede schaatsers buiten de boot.

Een ongelooflijk voorbeeld hiervan is Ted Bloemen, die op de Olympische Spelen van 2018 meerdere medailles haalde voor Canada. Ted Bloemen is in Nederland geboren. Het schaatsen zit dus ook in zijn bloed. Hij schaatste eerst voor Nederland, maar is in het seizoen 2015-2016 overgestapt naar het nationale schaatsteam van Canada. Zijn vader heeft namelijk zowel de Nederlandse als de Canadese nationaliteit, waardoor Ted Bloemen deze overstap kon maken. Vanwege het hoge niveau van schaatsen in Nederland, kon Ted Bloemen niet zijn plek vinden. In Canada heeft hij wel de begeleiding gekregen die hij nodig had. Hij heeft zich daardoor kunnen ontwikkelen tot de schaatser die hij nu is. De Olympische Spelen van 2018 waren zijn eerste spelen.

In zijn eigen woorden was het een moeilijke beslissing om naar Canada over te stappen, maar wel een goede beslissing. Hij heeft geweldige mensen om zich heen gekregen. Vanwege de rivaliteit in de Nederlandse schaatswereld moest Ted Bloemen een beslissing nemen. Dit verhaal heeft zich vaker voorgedaan. Bijvoorbeeld de Russische schaatser Viktor Ahn die in Zuid-Korea is geboren en in Sotchi maar liefst 4 medailles won. Of Bart Veldkamp die bij de Olympische Spelen in Albertville in 1992 nog voor Nederland uitkwam, maar in 1998 in Nagano voor België.

Investeren in de schaatssport

Er zijn meer grote schaatslanden naast Nederland, waaronder Noorwegen, Duitsland, Zuid-Korea, Canada en de Verenigde Staten. Nederland domineert de internationale schaatssport door een combinatie van factoren. Twee belangrijke factoren zijn de professionalisering en het niveau van sponsorschap in de sport.

In andere landen kunnen schaatsbonden en (semi-)professionele schaatsers er moeite mee hebben om de financiering voor het schaatsen rond te krijgen. In Nederland is dit minder een probleem. Met name de grote schaatsers hebben grote sponsoren. In Nederland is het schaatsen namelijk groot. In een land als Canada zijn er andere sporten die veel groter zijn, waaronder ijshockey. In Canada zal een schaatser eerder een ijshockeyspeler worden.

De sponsordeals van Nederlandse schaatsers stellen hen in staat om professioneler te schaatsen. Ze kunnen ten eerste zich fulltime op schaatsen te richten, in plaats van er een baan naast te hebben. Daarnaast geven sponsordeals hen de mogelijkheden om professionele hulp en begeleiding in te schakelen. Het worden commerciële schaatsteams met een klein leger aan assistenten. Wanneer er geld is bij verschillende schaatsteams, kan de competitie ook feller worden. De schaatssport is dan te vergelijken met de voetbalsport. Wanneer je geen goede voorbereiding hebt voor de competitie, zullen je inkomsten als schaatsteam lager uitvallen.

Hoelang zal Nederland aan de top van de wereld kunnen blijven? Welke Nederlandse topschaatsers kunnen we bij de Olympische Winterspelen verwachten?

Dit jaar was een geweldig schaatsjaar voor de Amsterdammers. Dit kwam natuurlijk omdat de Olympische Winterspelen werden gehouden, waarbij Nederland veel schaatsmedailles heeft weten te winnen. Daarnaast was het dit jaar weer eens raak: de Amsterdamse grachten waren bevroren en er kon op worden geschaatst.

Zijn er mooiere winterse taferelen dan schaatsen over de Amsterdamse grachten? Waarschijnlijk zijn er zat mooie schaatstaferelen, maar het schaatsen over de Amsterdamse grachten staat zeker hoog op de lijst. Het komt niet vaak voor dat het hard genoeg en lang genoeg vriest zodat het water in de Amsterdamse grachten bevriest en er geschaatst kan worden. Voor het eerst in 6 jaar kon er weer op de Amsterdam grachten worden geschaatst.

Dit jaar was het namelijk koud genoeg. Toen heel Europa trilde van de kou, stond half Amsterdam met plezier te genieten van dit koude tafereel op de bevroren grachten.

Wat is er zo speciaal aan het schaatsen over de Amsterdamse grachten?

Vanaf de grachten heb je een uniek zicht op de karakteristieke en prachtige grachtenhuizen van Amsterdam. Het schaatsen over de grachten is extra bijzonder door de pittoresque omgeving en de sfeer. Het is alsof je in een schilderij van een Hollandse meester schaatst, zoals een schilderij van Rembrandt, Van Dijk of Rubens.

Sommige mensen schaatsen over het ijs, anderen wandelen er juist op. Er staan mensen langs de kade om deze prachtige, historische gebeurtenis gade te slaan. Er worden foto’s genomen en selfies gemaakt. Zelfs internationale nieuwszenders vertellen over dit prachtige tafereel en staan er te filmen.

Maar pas op!

Er dienen echter wel veiligheidsmaatregelen te worden genomen wanneer je over de grachten schaatst. Veel schaatsers gingen al snel het ijs op, voordat het als veilig was beoordeeld. De koppige Amsterdammers vonden zelf dat het ijs goed genoeg was. Enkele zakten dan ook door het ijs.

Zelfs wanneer het ijs dik genoeg is om over te schaatsen, zitten er nog steeds veel zwakke plekken in het ijs. Deze zwakke plekken bevinden zich met name langs de kade, rondom boten en woonboten en onder bruggen. Het is dus sterk aan te raden om niet in de buurt van boten, de kade of bruggen te komen wanneer je op het ijs schaatst of wandelt.

De meeste veilige delen van het ijs om overheen te schaatsen zijn de doorzichtige delen. Dit geldt natuurlijk alleen wanneer het ijs dik genoeg is. Het is beter om de delen waar sneeuw ligt te vermijden. Sneeuw heeft namelijk een hogere temperatuur dan ijs. Sneeuw op het ijs kan er dus op duiden dat het ijs aan het smelten is of (nog) niet dik genoeg is.

Houd je eigen veiligheid in de gaten en zorg ervoor dat je nooit alleen bent wanneer je het ijs opgaat. Wanneer er wat mis gaat en je door het ijs zakt, heb je hulp nodig om eruit te komen. Wanneer je alleen bent is er niemand om je te helpen het water uit te komen. Wanneer je niet snel uit het water klimt, kan je doodvriezen. Het water is namelijk ijs en ijskoud. Daarom ligt er tenslotte een dik pak ijs overheen.

Je bent vooral zelf verantwoordelijk voor je eigen veiligheid op het ijs. Doe voorzichtig aan en zorg dat je nooit alleen bent. Wanneer je toch door het ijs zakt, blijf rustig en probeer zo snel mogelijk uit het water te komen. Vraag anderen om hulp. Trek je koude kleding zoveel mogelijk uit. Vraag eventueel een droge jas van een omstander om jezelf mee op te warmen.

Maar ach, over het algemeen is het heel veilig om over de grachten te schaatsen.

Mijn schaatsseizoen in Amsterdam

Dat het ijs in Amsterdam dik genoeg is om over te schaatsen, is uniek. Het komt niet meer elk jaar voor. Het moet namelijk niet alleen flink vriezen, maar daarnaast ook lang genoeg vriezen zodat het ijs kan groeien en dikker kan worden. Als dit moment dreigt te gebeuren, pakken mensen hun schaatsen alvast van zolder. De schaatsen worden ingevet en klaargezet voor gebruik. Als het ijs door de ijsmeesters als veilig wordt bevonden, ligt er een dik pak ijs van enkele centimeters over de grachten. Dan kun je de schaatsen aantrekken en ervan genieten.

Je kan niet even een dag of twee wachten. De dooi kan zomaar inzetten. Dan kan het ijs binnen enkele uren zijn verdwenen of te dun zijn om op te schaatsen. Wanneer het ijs dus dik genoeg is om te schaatsen, moet je er meteen van profiteren. Na een of twee dagen verdwijnt het al vaak weer.

Dit jaar waren .vrienden van mij op wintersport toen ik op de grachten aan het schaatsen was. Op hun terugreis genoten ze van de foto’s en video’s van het schaatsen over de Amsterdamse grachten. Ze zouden die avond aankomen in hun huis in Amsterdam. Vol hoop deelden ze mee dat ze graag de dag erna ook zouden willen schaatsen. Tegelijkertijd kwamen de berichten binnen dat het die nacht zal gaan dooien. De vrienden zouden het unieke moment van schaatsen over de Amsterdamse grachten missen. Voordat je het weet, is het ijs weer gedooid.

Mijn schaatsjaar was dus erg goed. Nadat ik had genoten van de Nederlandse schaatsprestaties op de Olympische Winterspelen in Korea, kon ik zelf de schaatsen aantrekkelijk. Mijn geluk kwam niet op. Ik heb heerlijk kunnen schaatsen over de Amsterdamse grachten. De dag erna ben ik gaan schaatsen op de Bosbaan in het Amsterdamse bos. De Bosbaan is een lang kanaal wat speciaal is aangelegd voor roeiverenigingen. Door de lengte en de breedte van dit water is het een perfecte schaatsbaan gedurende de winter. Ik kon hier lekker voluit schaatsen en tempo maken.

De dag nadat ik over de Bosbaan had geschaatst, was het ijs alweer grotendeels verdwenen. De dooi was ingezet. Dit was natuurlijk erg jammer, maar hoort bij het schaatsen over natuurijs. Zoals de dood bij het leven hoort, hoort de dooi bij het ijs (of schaatsen). Toch hoeven de schaatsen niet meteen te worden opgeborgen. Ik heb daarna nog met veel plezier over kunstijs geschaatst. Om precies te zijn op de Jaap Edenbaan in Amsterdam Oost. Dit is een vaste plek waar ik elk jaar fijn kan schaatsen. Dan ben ik namelijk niet afhankelijk van het koude winterweer. Ik kan op de Jaap Edenbaan naar hartenlust schaatsen, ook wanneer de echte winterse kou uitblijft.

Ik hoop dat het komend jaar ook weer aardig vriest en we weer op de grachten kunnen schaatsen. Koop alvast je schaatsen in zou ik zeggen, want als het eenmaal vriest raken ze snel uitverkocht (je kunt soms dan nog dit soort overzichten raadplegen voor snelle bezorging).

Tijdens de Olympische Winterspelen worden er verschillende onderdelen op de schaats gedaan. Dit zijn veel verschillende onderdelen waar erg veel medailles te winnen zijn. Welke schaatsonderdelen zijn er eigenlijk tijdens de Olympische Winterspelen?

Ten eerste dient er onderscheid te worden gemaakt tussen:

1. Kunstrijden, dit is het dansen op muziek op schaatsen.
2. IJshockey, dit gebeurt ook op schaatsen, maar is niet te vergelijken met de andere twee schaatsonderdelen.
3. Lange baanschaatsen, deze vorm heeft verschillende onderdelen tijdens de Olympische Winterspelen, welke zijn:
   1. Langebaanschaatsen;
   2. Shorttrack;
   3. Marathonschaatsen

Zowel de shorttrack als het langebaanschaatsen hebben verschillende afstanden. In Nederland hebben we het vaak over de afstanden in het langebaanschaatsen.

Schaatsafstanden langebaanschaatsen tijdens de Olympische Spelen

In het langebaanschaatsen worden voor de mannen de volgende afstanden gereden:

• 500 meter
• 1000 meter
• 5000 meter
• 000 meter
• Team pursuit
• Mass start

De afstanden die de vrouwen rijden, is ligt anders. Vrouwen schaatsen geen 10.000 meter, maar hebben wel een tussenafstand van 3000 meter.

• 500 meter
• 1000 meter
• 3000 meter
• 5000 meter
• Team pursuit
• Mass start

Er zijn dus bij het langebaanschaatsen in totaal 14 wedstrijden waar medailles kunnen worden gewonnen; 7 voor de mannen en 7 voor de vrouwen.

Schaatsafstanden shorttrack tijdens de Olympische Spelen

Het shorttrack is vergelijkbaar met de langebaanschaatsen qua diversiteit in afstanden. Het verschil is echter dat het shorttrack wordt geschaatst op een hele korte oval baan. De schaatsers zie je alsmaar rondjes gaan. Shorttrack is veel meer gericht op tactiek. Wanneer een schaatser de juiste tactiek aanhoudt, kan hij of zij op het laatst nog genoeg energie overhebben om een goeie tijd en positie neer te zetten.

Bij het shorttrack schaatsen is het ook belangrijk om niet te vallen. Bij bijna elke wedstrijd ontstaat er gedrang waardoor er schaatsers kunnen vallen. Het is dan bijna onmogelijk om nog een goede score of eindpositie te behalen. Wanneer je eruit ligt, lig je eruit.

De afstanden in het shorttrackschaatsen zijn als volgt.

De mannen hebben de volgende afstanden in shorttrack:

• 500 meter
• 1000 meter
• 1500 meter
• 5000 meter

De vrouwen hebben wederom een andere afstand in het shorttrack, namelijk de volgende:

• 500 meter
• 1000 meter
• 1500 meter
• 3000 meter

De dominantie van Nederland in het langebaanschaatsen

Nederland wint erg veel medailles in het schaatsen op de Olympische Spelen. Dit zijn geen medailles in het kunstschaatsen of ijshockey. Nederland wint wel enkele medailles in het shorttrack. Maar Nederland domineert het klassement in het langebaanschaatsen.

Het is ongelooflijk maar waar dat een relatief klein land als Nederland zoveel medailles wint en dus zoveel schaatstalent voortbrengt. Deze resultaten zijn met name het gevolg van hoge investeringen in de schaatssport en zeer actieve sportverenigingen die goede opleidingen bieden. Door de juiste begeleiding kunnen talentvolle schaatsers doorgroeien tot de beste ter wereld. Doordat deze schaatscultuur als decennia aan het ontwikkelen is in Nederland, heeft Nederland keuze uit een grote schare aan talentvolle schaatsers die met elkaar concurreren om voor Nederland te mogen schaatsen.

Het is dus niet verrassend dat er 41 van de 43 gouden medailles die Nederland ooit op de Olympische Winterspelen heeft gewonnen, in het langebaanschaatsen zijn. Van de 123 medailles in totaal, waren er 116 in het langebaanschaatsen. Van de sporten tijdens de Olympische Winterspelen, zijn we dus vooral goed in het schaatsen.

Waarom zijn de Nederlanders zo goed? Er zijn nog andere argumenten te bedenken. Om te beginnen zijn de Nederlanders de langste mensen ter wereld. Ze zijn gebouwd voor een sport waar lange benen een voordeel kunnen zijn. Schaatsen is bovendien een zeer populaire nationale sport. In Nederland is schaatsen na voetbal de populairste sport. Hierdoor zijn er professionele teams en de juiste faciliteiten.

Ondanks dat Nederlanders niet naar werk schaatsen (zoals de Amerikaanse commentator Katie Couric achteloos suggereerde), is schaatsen vervlochten in de Nederlandse cultuur. Maar het schaatsen is in Nederland al vroeg geprofessionaliseerd. In de jaren ’90 van de negentiende eeuw is er een speciaal programma opgezet om topschaatsers te ontwikkelen. Vervolgens is zichtbaar dat er professionele teams zijn ontstaan. Dit kun je vergelijken met voetbalteams. Deze teams hebben hun eigen sponsors en schaatsprogramma’s. Al relatief vroeg is het schaatsen in Nederland dus gedecentraliseerd.

Er zijn momenteel in Nederland 8 professionele schaatsteams. Zij trainen rond de 80 fulltime schaatssporters. Sinds deze omdraai in de schaatswereld heeft Nederland een aanzienlijk aantal schaatsmedailles gewonnen tijdens de Olympische Winterspelen.

Er zijn in Nederland rond de 20 lange schaatsbanen. Ter vergelijking: in de Verenigde Staten zijn er 6. De schaatsbond in Nederland heeft ongeveer 7000 jonge leden. Dit staat echter en schril contrast met de 75.000 jonge leden van de Nederlandse zwembond. De 7000 leden van de schaatsbond worden echter allemaal doorgestuurd naar het langebaanschaatsen. In andere landen worden de talenten juist onderverdeeld in verschillende schaatsdisciplines, zoals langebaanschaatsen, shortrack en ijshockey.

Zoals ook bij andere sporten is te zien (met name sporten in de Olympische Zomerspelen), worden ook Nederlandse schaatsers door andere landen gerekruteerd. In Nederland is de concurrentie tussen talentvolle schaatsers namelijk hoog. De kans is groot dat een schaatser erg veel talent heeft, maar dat het systeem meerdere zeer talentvolle schaatsers voortbrengt. De minder talentvolle schaatsers krijgen dan niet de kans op goede begeleiding en om te schaatsen op internationale wedstrijden.

Een voorbeeld hiervan is Ted Bloemen. Deze schaatser is in Nederland geboren en zijn schaatstalent heeft zich in Nederland ontwikkeld. Hij kreeg door de hoge concurrentie echter niet de kansen om zichzelf door te ontwikkelen. Daarom heeft hij ervoor gekozen om de Canadese nationaliteit aan te nemen. Dit is de nationaliteit van zijn vader. Hij heeft bij de Olympische Winterspelen van 2018 in Zuid-Korea goud gewonnen op de 5000 meter, voor onze Nederlandse schaatsheld Sven Kramer. Zo kan het ook.

Hopelijk zal de dominantie van Nederland in het langebaanschaatsen nog een aantal decennia aanhouden. Wij Nederlanders kunnen hier namelijk goed van genieten. Wij houden van de schaatssport. Dat is duidelijk. Wij houden van winnen. We vinden het heerlijk dat we in deze sport kunnen domineren, en daarmee overigens hoog eindigen in het algemene medailleklassement tijdens de spelen.

 

 

 

 

 

Nederland is een schaatsland. Nederlanders zijn gek op schaatsen. Denk aan de Elfstedentocht-gekte. Als er in de winter maar een klein laagje ijs over de grachten, rivieren en meren ligt, wagen de Nederlanders met gevaar voor eigen leven zich op het ijs. Ze staan namelijk meteen de popelen om op natuurijs te mogen schaatsen.

Wat is deze gekte met schaatsen toch?

In het buitenland schaatsen ze ook, maar dat is toch anders. In Duitsland zijn ze bijvoorbeeld gekker van skiën en wintersport in de bergen. In Noorwegen zijn ze meer van het langlaufen. In Canada en de Verenigde Staten schaatsen ze erg veel, maar juist kunstschaatsen en ijshockey.

Waar komt die schaatsgekte in Nederland vandaan? De volgende dingen moet je weten over schaatsen in Nederland.

1. Zal het gaan vriezen?

Zodra het koud begint te worden, wordt Nederland overvallen door ijskoorts. Het begint met de koudere gevoelstemperatuur, waardoor het bij veel mensen al begint te kriebelen. Daarna komen de weersvoorspellingen. “Er is kans op vorst.” De ijskoorts wordt steeds hoger. Hoeveel centimeter zal het ijs gaan groeien? Zal het plotseling gaan dooien of niet? Vervolgens gaat deze ijskoorts over op Elfstedentocht-gekte. Zal de tocht der tochten dit jaar wellicht kunnen worden gereden?

Zodra er ijs op het water ligt, zijn er altijd gekken die denken dat het goed genoeg is. Ze hunkeren namelijk al een jaar naar het schaatsen op natuurijs. Dit zit in je bloed. Het schaatsen op natuurijs is een unieke ervaring. Deze eerste gekken wagen zich op het ijs en genieten van een maagdelijk, vers en leeg ijs. Sommige zakken er vervolgens ook doorheen. Zo niet, dan wagen steeds meer mensen zich op het ijs, ondanks dat de ijsverenigingen het nog afraden.

Binnen enkele uren staat het ijs vol. Iedereen geniet volop en probeert zoveel mogelijk meters te maken op het natuurijs. Je moet er snel bij zijn, want de volgende dag kan de dooi al beginnen. Wanneer het begint te dooien, is de kans op schaatsen op natuurijs weer verdwenen.

2. Schaatstechniek

Er zijn in Nederland ook veel (semi-)overdekte banen en buitenbanen waar kan worden geschaatst. In de provincies zijn er zelfs veel dorpen die een schaatsvereniging hebben. Er worden dan weilanden of grasvelden ondergespoten met water in de hoop dat deze gecontroleerde waterlaag gedurende de nacht verandert in een prachtige schaatsbaan.

Een schaatsbaan is er voor de semiprofessionele schaatser, de amateur marathonschaatser en voor de plezierschaatser. Iedereen heeft er plezier. Maar voor velen zijn deze kunst-schaatsbanen een goede plek om de schaatstechnieken te oefenen.

Je kunt er vaak schaatsen huren en er ook wat te eten of drinken kopen.

3. De eerste marathon op natuurijs

De eerste marathon op natuurijs is elk jaartje weer een dingetje in Nederland. In 2018 was de eerste marathon op natuurijs in Haaksbergen. Welke ijsvereniging heeft als eerste het natuurijs ‘klaar’. Dit is een combinatie tussen het toepassen van de juiste technieken om ijs te creëren van goede kwaliteit, maar natuurlijk zijn deze ijsmeesters ook afhankelijk van de vorst. De ijsverenigingen die elk jaar weer strijden om de eerste marathon te mogen organiseren, zijn de ijsclubs van Noordlaren (Groningen), Veenoord (Drenthe) en Haaksbergen (Overijssel). In 2017 ontving Noordlaren deze eer.

Nederland heeft ongeveer 200 ijsverenigingen die er alles aan doen om de buitenschaatsbanen zo snel mogelijk klaar te hebben voor het schaatsseizoen. Heb jij de schaatskoorts in je hoofd en kan je niet wachten om op natuurijs te schaatsen? Kijk dan hier voor de ijsbanen die open zijn bij jou in de buurt.

4. “It giet oan”

Deze kenmerkende zin wordt gedurende de schaatskoorts meerdere keren in vraagvorm gezegd. Het is Fries voor ‘Het gaat gebeuren’. Het refereert naar de bijna legendarische Elfstedentocht. Zal de Elfstedentocht dit jaar eindelijk weer eens gereden kunnen worden?

Deze vraag is afhankelijk van het weer. Hoe kan het in Nederland ook anders? Zal het koud genoeg worden? Zal de vorst lang genoeg aanhouden?

De Elfstedentocht is al 20 jaar niet gereden. Helaas. Toch is het elk jaar weer onderdeel van de schaatskoorts in ons land. De kans dat er ooit nog een Elfstedentocht zal plaatsvinden, is echter klein. Lees daarover meer in deze blog.

5. De charme van buiten schaatsen

Wanneer je in Nederland bent en het begint de vriezen, dat groeit de schaatskoorts. Een groot deel van de Nederlanders bindt vol adrenaline de schaatsen onder wanneer het ijs goed genoeg is om op te kunnen schaatsen. Het gevoel van het schaatsen op natuurijs over grachten, rivieren, sloten en meren is onbeschrijflijk mooi. Er gaat niets boven schaatsen op natuurijs. Langs weilanden, riet, door de beeldschone natuur over het bevroren water heen.

De Nederlandse schaatsbond houdt goed in de gaten waar en wanneer het veilig genoeg is om het ijs te betreden. De mensen hebben hun schaatsen dan al lang van zolder gehaald en ingevet. Klaar om te gaan schaatsen.

Er is een kans dat je valt of dat je zelfs door het ijs zakt. Wanneer je voorzichtig bent en goed oppast, zal dit echter niet gebeuren. Alhoewel, over het gladde ijs kan iedereen weleens uitglijden en een smak maken.

Het is belangrijk dat je goed op het ijs blijft letten. Wanneer het doorzichtig is, is het meestal goed. Ga nooit te dicht langs de kant. Onder bruggen is het ijs vaak niet goed. Volg de gebaande paden die andere schaatsers hebben achtergelaten.

Vaak zijn er lange routes over meren, sloten en rivieren die veel liefhebbers afleggen.

6. Koek en zopie

Het is een essentieel onderdeel van het schaatsen. Koek (koekjes) en zopie (iets te drinken) wordt meestal verkocht bij schaatsbanen of plekken waar veel mensen komen om te schaatsen. Gewoonlijk bestaat dit uit chocolademelk of erwtensoep. Het woord zopie verwijst echter naar sterke drank, oftewel jenever. Daar wordt je vanbinnen lekker warm van. Dit is waarnaar iedere schaatser verlangt na een lange schaatstocht door de barre kou.

7. IJsvrij

IJsvrij betekent niet dat de straten weer vrij zijn van vorst. Dit betekent dat kinderen een dag vrij hebben om te schaatsen. Vaak heeft dit verband met het feit dat er door de vorst, ijzel, sneeuw en het vriezen de wegen onbegaanbaar zijn. Kinderen kunnen dan niet veilig naar school komen. Dan kunnen de kinderen (en hun ouders, want zij hebben dan vaak ook vrij) heerlijk schaatsen. Want wanneer het ijsvrij is, is het koud genoeg zodat meren, sloten en rivieren bevriezen.

8. Bonus: Je schaatsen snel scoren

In Nederland kan het opeens snel vriezen. Vaak raken schaatsen dan snel uitverkocht. Zoek je een overzicht / plek waar je je schaatsen snel kunt vinden? Bekijk dan dit sportkleding/artikelen overzicht.

Wat is hetgeen wat schaats liefhebbend Nederland het liefst wilt? Dat is zeer waarschijnlijk de Elfstedentocht in Friesland. Het is een legendarische tocht vol ontberingen waarvoor echte kracht nodig is om het uit te rijden. De Elfstedentocht is wellicht de zwaarste sportwedstrijd op aarde. Dit wordt bepaald door de ijzige kou, de lange afstand en doordat de schaatsers lange tijd alleen rijden door de ijzige mist en kou.

Wie zal de volgende winnaar van de Elfstedentocht worden? Dat is een goede vraag. De kans is klein dat er in de toekomst nog een Elfstedentocht zal worden gereden. In dit artikel worden drie reden voor deze zware stelling gegeven.

Wat is de Elfstedentocht?

Maar eerst: Wat is deze populaire schaatstocht waar alle Nederlanders elk jaar weer warm voor worden? In heel Nederland wordt er elk jaar weer een balletje opgegooid: Zal de tocht der tochten dit jaar worden gereden?

De legendarische schaatstocht volgt een gesloten route langs bevroren grachten, rivieren en meren. Deze route verbindt elf historische Friese steden: Dokkum, Harlingen, Franeker, Hindeloopen, Bolsward, Workum, Sneek, Sloten, IJlst, Stavoren en Leeuwarden. De tocht heeft een lengte van bijna 200 kilometer. De tocht loopt als een cirkel door de provincie Friesland, waarbij soms een klein stukje (enkele meters) over land moet worden afgelegd om de tocht over het ijs weer te kunnen voortzetten.

De Elfstedentocht kan alleen worden gehouden wanneer het ijs dik genoeg is. Dit betekent dat het ijs 15 centimeter dik dient te zijn en er een goed vooruitzicht is dat het de komende dagen blijft vriezen. Er doen ongeveer 15.000 schaatsers mee. Dit zijn amateurschaatsers, en dus geen professionele schaatsers. De laatste Elfstedentochten werden gehouden in 1985, 1986 en 1997. Alle deelnemers dienen lid te zijn van Stichting Elfstedentocht. Wanneer het dus plotseling erg koud is, de Elfstedentocht wordt gehouden, maar je geen lid bent, dan kun je dus niet meedoen.

Waarom zal er nooit meer een Elfstedentocht in Friesland plaatsvinden?

De Elfstedentocht is een tocht van extremen. Enkele extreme kenmerken van de Elfstedentocht worden bepaald door de weersomstandigheden, zoals ijs en kou. Er zijn een aantal redenen waarom de kans klein is dat de Elfstedentocht ooit nog wordt gehouden.

Reden 1: de opwarming van de aarde en temperatuurstijging

Zoals je waarschijnlijk wel weet, warmt de aarde op. Je kunt dit net als Donald Trump ontkennen, maar de Elfstedentocht laat zien dat er in Nederland (en op andere plekken in de wereld) toch wel degelijk sprake is van hogere temperaturen, minder sneeuw en minder ijs.

Op veel plekken, waaronder in Nederland, verandert de temperatuur als resultaat van de opwarming van de aarde. De winters zijn zachter en de zomers zijn kouder. Extreme temperaturen komen daarom minder vaak voor. Elk jaar weer zijn er ‘winterdagen’ die de warmste temperatuur hebben die ooit op die dag is gemeten.

De Elfstedentocht is een tocht van extremen. Het moet erg koud zijn, want anders ligt er niet genoeg ijs. Bovendien moet het langere tijd koud zijn, zodat het ijs kan groeien en zodat er op z’n minst enkele dagen achter elkaar een dik pak ijs ligt over de wateren van Friesland.

Helaas is de realiteit dat er in Nederland in de winter met name nog warmterecords worden gemeten, en niet zozeer meer kou-records. Vroeger was het echt aanzienlijk kouder en hield de vorst langer aan. Dit komt helaas niet meer voor. Daarom heeft de Elfstedentocht al meer dan 20 jaar niet meer in Nederland plaatsgevonden. Een Elfstedentocht in de toekomst zal moeten samengaan met een kou-record.

Maar wie weet. Niets is zo onvoorspelbaar als het weer.

Reden 2: Kan Friesland het mediaspektakel wel aan?

Tijdens de laatste Elfstedentocht in 1997 werd Friesland overspoeld door publiek en media-aandacht. Er kwamen maar liefst 1.5 miljoen mensen kijken. Er waren daarnaast 2000 internationale en nationale journalisten aanwezig om deze zeldzame schaatstocht te verslaan en te filmen. Dat was in 1997. Toen was er (zo goed als) nog geen internet, hadden we geen smartphones en keken we naar televisie op een dikke beeldbuis.

Kan jij je voorstellen hoe een Elfstedentocht er anno 2018 uit zal gaan zien? Waarschijnlijk een ware chaos. Hoe langer we moeten wachten op de volgende Elfstedentocht, hoe unieker het evenement zal zijn. Het zal binnen enkele dagen moeten worden georganiseerd en klaargezet. Heel Nederland en omgeving zal dit unieke spektakel met eigen ogen willen zien en persoonlijk willen meemaken. Plus alle internationale pers. Het zullen miljoenen mensen zijn die allemaal op de voorste rij willen staan om de mooiste selfies en instagramwaardige foto’s te maken.

Kan Friesland dit aan? Kunnen de kleine Friese steden (de meesten zijn eigenlijk dorpjes) dit aan? Kan de Stichting Elfstedentocht dit organiseren?

Reden 3 waarom de Elfstedentocht waarschijnlijk nooit meer zal worden gereden, hangt hiermee samen.

Reden 3: Tegenwoordig heeft veiligheid een veel belangrijkere rol in enorme evenementen.

Nogmaals: de laatste Elfstedentocht was in 1997. Dat was een andere tijd. Tegenwoordig zijn er meer dingen waarmee we rekening moeten houden wanneer er een groot evenement wordt georganiseerd, zoals de Elfstedentocht zal gaan worden. Een erg belangrijke in deze tijd van terrorisme en dreiging, is veiligheid. Hoe kan Friesland een veilig evenement organiseren voor de miljoenen bezoekers die het aan zal trekken?

Vergeet ook niet: in Nederland zijn we dol op regeltjes. Hoe strenger, hoe beter. Als een nationaal feest hieronder zal gaan leiden, is dat ok. Denk bijvoorbeeld aan een vuurwerkverbod tijdens Oud&Nieuw. Of Koningsdag wat een geheel andere opzet heeft dan Koninginnendag. Wij Nederlanders zijn wereldberoemd om onze festivals, maar deze gaan enorm gebukt onder alle regels, eisen en verplichtingen.

Dus wat betreft de Elfstedentocht: Als de brandweer er niet mee eens is, gaat het geintje niet door.

Wie is er verantwoordelijk? Dat zijn de burgermeesters en de ministers. Wanneer één of enkele personen zo’n hoge verantwoordelijkheid hebben (duizenden mensen die direct of indirect gevaar lopen of wanneer er levensgevaarlijke situaties kunnen ontstaan), dat wordt het hen snel te heet onder de voeten. Dat betekent dat het hele evenement gewoon wordt afgeblazen.

Resume

Ik wou dat ik het beter kon verwoorden. De kans is erg klein dat de Elfstedentocht in de toekomst nog in Friesland zal gaan plaatsvinden. De grootste spelbreker is helaas het klimaat. In Nederland en in Friesland zijn de winters een stuk zachter dan in het verleden. Wanneer de temperaturen een stuk zachter zijn dan voorheen, kan een evenement met extreme koude temperaturen niet worden gehouden. We kunnen zelf een aantal dingen doen. Ons transport draagt naast onze lifestyle al voor een groot deel bij aan de opwarming van de aarde.

Elk jaar weer wordt er minstens één keer gesproken over mogelijke kansen op een Elfstedentocht. Dit zijn dan alleen nog positieve vooruitzichten. Wat als er echt een koufront over Nederland komt wat een langere tijd aan zal houden? Wat als de Elfstedentocht echt kan worden gehouden? Dan komen er nieuwe eisen aan dit evenement. Dit zijn het verwerken van mensenmassa’s en openbare veiligheid. Zijn hier draaiboeken voor opgesteld?

Ik hoop op een Elfstedentocht in 2018. Of anders het volgende jaar. Tot die tijd wordt er een alternatieve Elfstedentocht georganiseerd in Oostenrijk.

Dit jaar vond de eerste schaatsmarathon op natuurijs plaats in Haaksbergen. De ijsbaan in Haaksbergen is officieel goedgekeurd door de KNSB, de Koninklijke Nederlandse Schaatsbond.

De ijsbaan van Schaatsclub IJSCH in Haaksbergen heeft op alle plaatsen een dikte van minimaal 3 centimeter. Dit is genoeg voor een schaatswedstrijd op natuurijs. Haaksbergen is hiermee deze winter de eerste die de schaatsbaan klaar heeft. Haaksbergen concurreert elk jaar weer met andere ijsverenigingen om de eerste schaatsmarathon op natuurijs te mogen organiseren. Haaksbergen heeft deze concurrentiestrijd sinds 2000 al zes keer gewonnen.

Een schaatsbaan in Arnhem kwam dit jaar op de tweede plaats. Deze ijsbaan was een samenwerking tussen schaatsvereniging STG RijnIJssel en Thialf. Deze ijsbaan was grotendeels in orde, maar de kwaliteit van het ijs in Haaksbergen werd door de KNSB beter beoordeeld. Arnhem heeft de eer om de tweede marathon te mogen organiseren. Vorig jaar vond de eerste schaatsmarathon op natuurijs plaats in Noordlaren. Zo blijven de schaatsverenigingen met elkaar concurreren om de eer.

Dit is tekenend voor de cultuur die zich rondom het schaatsen op natuurijs in Nederland heeft ontwikkeld. Als sinds eeuwen schaatsen de Nederlanders.

Nederlandse marathons op natuurijs

Het is een eer voor een schaatser om deel te mogen nemen aan een marathon die door de KNSB op natuurijs wordt georganiseerd. Er worden dit jaar in totaal 21 marathons georganiseerd. Deze vinden plaats tussen 21 oktober 2017 en 3 maart 2018. Er zijn 15 wedstrijden op kunstijs gepland en 6 wedstrijden op natuurijs. Er staan sowieso wedstrijden op natuurijs gepland in Oostenrijk en Zweden. Hier is namelijk meer zekerheid op natuurijs van goede kwaliteit. In Nederland kan een zachte winter namelijk roet in het eten gooien.

IJsverenigingen

Zodra de vorst valt en het water op ondergelopen land, in sloten, kanalen en meren begint te bevriezen, worden de natuurijs-clubs in Nederland actief. Nederland kent veel ijsclubs. Bijna elk dorp heeft zijn eigen ijsclub. Dit is een oude traditie die voortkomt uit een dorpscultuur van een dorpse gemeenschap. In de winter, wanneer de dagen kort zijn en de nachten koud, ontmoet men elkaar op de ijsbaan.

De ijsbaanmeester is een serieuze taak. Elke ijsvereniging heeft zijn eigen commissie met ijsmeesters. Deze kunnen nachtenlang bezig zijn om een mooie ijsbaan te creëren. Wanneer de dooi weer komt, is het gedaan met het schaatsplezier.

Deze ijsclubs laten vaak een bepaalde baan onderlopen met water. Dit water begint dan te bevriezen. Op deze manier kan er relatief eenvoudig een ijsbaan worden gecreëerd. De ijsclubs gebruiken hiervoor een stuk veld en soms een betonnen baan of asfaltbaan. Er is dan slechts een dun laagje ijs nodig om al een goede ijsbaan te creëren. Dit vergt wel aandacht en energie van de ijsvereniging. Wanneer het ’s nachts goed vriest, moet er meerdere keren een laagje water op de ijsbaan worden aangebracht om een kwalitatief goede ijslaag met een goede dikte te kunnen creëren waarop goed kan worden geschaatst.

De Nederlandse schaatscultuur

Deze schaatscultuur is onderdeel van de Nederlandse cultuur. Het is erkend immaterieel Nederlands erfgoed. Elk jaar is er een ware competitie tussen ijsclubs om de eerste marathon op natuurijs te mogen organiseren. Elk jaar is dit weer spannend, want voor een dorp is het een grote eer. Dit wordt elk jaar weer breeduit besproken in het nieuws.

De ijsmeesters van de KNSB houden de kwaliteit van het ijs goed in de gaten. Is de kwaliteit goed genoeg? Groeit het ijs goed? De ijsmeesters behoeden de kwaliteit om de veiligheid van de schaatsers te kunnen garanderen.

Er worden in koude winters ook langere rondes gereden over natuurijs. Dan komt ook de Elfstedentocht in beeld. Dit is de schaatsronde der schaatsrondes. Een ware ontbering in het ijskoude, winterse weer. De Elfstedentocht is echter afhankelijk van zeer koud, winters weer en goede vorst in de gehele provincie Friesland. De Elfstedentocht komt daardoor niet vaak meer voor. De laatste keer was in 1997.

Bij elke schaatsclub is er natuurlijk ook een koek- en zopietent aanwezig. Hier kunnen de schaatsers een heerlijke warme soep krijgen met koek en soms een drankje. Dit is soms een alcoholisch drankje, zodat de verkleumde schaatsers ook vanbinnen kunnen opwarmen.

Wanneer het niet koud genoeg is voor natuurijs van goed kwaliteit, worden er marathons op kunstijs gehouden. Ook worden er jaarlijks marathons georganiseerd op de Weissensee in Oostenrijk.

Organisatie schaatsen

Het schaatsen op natuurijs is erg gezond. De frisse winterse lucht in combinatie met sportief bewegen is erg verfrissend en goed voor het lichaam. Bovendien bevordert het de onderlinge verbondenheid in een dorp of dorpskern.

Het schaatsen op natuurijs kent een brede organisatorische laag. De KNSB is het nationale platform. Hier zijn verschillende verenigingen bij aangesloten, de zogenaamde ijsverenigingen en ijsclubs in het land. Dit zijn er ongeveer 450. Deze clubs hebben in totaal ongeveer 150.000 leden. De KNSB is ook actief in het bevorderen van deze schaatscultuur op natuurijs. Zo wordt de schaatscultuur in leven gehouden.

Geschiedenis schaatsen op natuurijs

Er wordt door sommigen gezegd dat het schaatsen is uitgevonden in Nederland. Het is echter niet bekend of dit echt waar is. De oudste ijzeren schaatsen die ooit zijn gevonden, zijn in Nederland gevonden en dateren uit de 13^e eeuw. Het duurde echter tot de 19^e eeuw totdat het schaatsen een sport werd en een vorm van ontspanning, zo wordt gezegd. Er zijn echter al oudere schilderijen bekend waarop ook schaatsen als ontspanning wordt afgebeeld. De meningen hierover zijn dus verdeeld.

In de 19^e eeuw werden ook de eerste ijsverenigingen opgericht. Twee voorbeelden daarvan zijn de Nederlandse schaatsunie en de Koninklijke Nederlandse Schaatsbond. Tot de Tweede Wereldoorlog was er een duidelijke scheiding in taken tussen de schaatsbond en de schaatsverenigingen en schaatsunie. De schaatsbond organiseerde met name competities. De ijsverenigingen organiseerden op hun beurt de schaats tours en het onderhoud van de schaatsbanen en de schaatswegen.

De eerste georganiseerde schaatsronde was in 1900. Deze werd georganiseerd door de ijsvereniging van Alblasserdam. Na de oorlog hield de KNSB zich meer bezig met georganiseerde competities, schaatsen als sport, regulering en de veiligheid van het schaatsen. De lokale ijsverenigingen hebben echter tot op de dag van vandaag een belangrijke rol in het organiseren van marathons en schaatsrondes op natuurijs.