Wat is het geheim achter de dominantie van Nederland in het langebaanschaatsen tijdens de Olympische Winterspelen van 2018 in Pyeongchang? Kijk hier voor een overzicht van schaatswedstrijden op de Olympische Winterspelen in Pyeongchang.
Tijdens de afgelopen Olympische Winterspelen in Pyeongchang heeft Nederland de overheersing in het lange baanschaatsen door kunnen zetten. Titelverdediger Sven Kramer heeft zijn eigen Olympische record uit Sochi (2014) verbeterd met één seconde. Hij won zijn derde Olympische gouden medaille op de 5000 meter voor mannen door in de Gangneung Oval Arena deze afstand in slechts 6:09:76 minuten te schaatsen.
Kramer nam deel in de 10 race van de wedstrijd. Hij moest de tijden uit ronde 9 verbeteren. In ronde 9 schaatsten namelijk de wereldrecordhouder op de 5000 meter en 10.000 meter Ted-Jan Bloemen (hij heeft de Canadese nationaliteit, maar is van Nederlandse oorsprong) en de favoriet op de 5000 meter Sverre Lunde Pedersen (Noorwegen). Deze topschaatsers hadden een fotofinish. Sven Kramer had hiermee een moeilijke opdracht te volbrengen, maar kon de druk weerstaan. Sven schaatste Bloemen en Pedersen eruit met twee duizendsten. Kramer goud, Bloemen zilver en Pedersen moest genoegen nemen met brons.
Kramer werd hiermee de enige schaatser die 8 Olympische schaatsmedailles won. Hij werd bovendien de enige man die 3 keer Olympisch goud won op hetzelfde evenement. Maar ook de Nederlandse vrouwen doen het goed in het langebaanschaatsen. Drie Nederlandse vrouwen stonden op het podium van de 3000 meter. Dit was echter ook geen verrassing. Nederland vormt de top in het internationale schaatsen. Dat is geen toeval.
De Nederlandse schaatsmeesters
Waarom is Nederland zo goed in deze sport? Hoe kan het dat Nederland steeds weer podiumplaatsen behaalt op zowel wereldkampioenschappen als de Olympische Spelen?
Het antwoord ligt voor de hand. Schaatsen maakt deel uit van de Nederlandse cultuur. Het is niet zoals een Amerikaanse verslaggever zei tijdens de Olympische Spelen in Pyeongchang. Nederlanders gaan niet op de schaatsen naar het werk.
Cultuur ligt veel dieper dan slechts het heden. Het feit dat Nederland de afgelopen jaren veel grote schaatsers heeft voortgebracht, ligt verankert in een eeuwenoude cultuur. We schaatsen veel. Wanneer je naar oude schilderijen kijkt, zoals van de Hollandse schildermeesters, zijn er veel winterse taferelen geschilderd waar schaatsers op staan. Al meer dan 500 jaar geleden schaatsten de Nederlanders veel.
Wanneer er naar het Nederlandse landschap wordt gekeken, wordt al snel duidelijk dat Nederland een waterrijk land is. Met name wanneer je op oude kaarten kijkt van enkele honderden jaren terug, wordt al snel duidelijk dat er toen nog meer water was. Rivieren, meren, kanalen, sloten, plassen, enzovoort. Wanneer het vroeger vroor, was op de schaatsen de snelste manier om van A naar B te gaan.
Je kunt het vergelijken met de ski-cultuur in Oostenrijk of Zwitserland. In de winter, wanneer de bergen zijn bedekt met een dikke laag sneeuw, zijn de skies de beste manier om de berg af te komen.
In Nederland, waar overal water is, zijn de schaatsen een logische oplossing. Maar wanneer je goed kijkt naar de oude schilderijen, is schaatsen met name een ontspannende sport. Nederlanders vinden het over het algemeen heerlijk om met het frisse winterse weer buiten te sporten op de schaatsen. In de frisse buitenlucht, gezonde beweging, prachtige vergezichten vanaf het water en daarna een warme kop snert eten met worst. Is er iets beters?
Deze cultuur heeft zich de afgelopen eeuwen uitgebreid. Er zijn veel schaatsclubs en schaatsbanen. De sportcultuur van het schaatsen heeft zich ontwikkelt. Er zijn in Nederland veel professionele teams in vergelijking met andere landen. Nederland brengt veel schaatsers voort, waardoor deze sporters concurreren in professionele teams. Daardoor stijgt het niveau alsmaar. Je moet dus echt een goede schaatser zijn om voor Nederland uit te kunnen komen op de Olympische Spelen.
Hevige concurrentie in langebaanschaatsen
Er zijn schaatsers die graag professioneel willen schaatsen. De beste schaatsers krijgen de beste begeleiding. Wanneer de concurrentie tussen topschaatsers in een land als Nederland hoog is, vallen er helaas goede schaatsers buiten de boot.
Een ongelooflijk voorbeeld hiervan is Ted Bloemen, die op de Olympische Spelen van 2018 meerdere medailles haalde voor Canada. Ted Bloemen is in Nederland geboren. Het schaatsen zit dus ook in zijn bloed. Hij schaatste eerst voor Nederland, maar is in het seizoen 2015-2016 overgestapt naar het nationale schaatsteam van Canada. Zijn vader heeft namelijk zowel de Nederlandse als de Canadese nationaliteit, waardoor Ted Bloemen deze overstap kon maken. Vanwege het hoge niveau van schaatsen in Nederland, kon Ted Bloemen niet zijn plek vinden. In Canada heeft hij wel de begeleiding gekregen die hij nodig had. Hij heeft zich daardoor kunnen ontwikkelen tot de schaatser die hij nu is. De Olympische Spelen van 2018 waren zijn eerste spelen.
In zijn eigen woorden was het een moeilijke beslissing om naar Canada over te stappen, maar wel een goede beslissing. Hij heeft geweldige mensen om zich heen gekregen. Vanwege de rivaliteit in de Nederlandse schaatswereld moest Ted Bloemen een beslissing nemen. Dit verhaal heeft zich vaker voorgedaan. Bijvoorbeeld de Russische schaatser Viktor Ahn die in Zuid-Korea is geboren en in Sotchi maar liefst 4 medailles won. Of Bart Veldkamp die bij de Olympische Spelen in Albertville in 1992 nog voor Nederland uitkwam, maar in 1998 in Nagano voor België.
Investeren in de schaatssport
Er zijn meer grote schaatslanden naast Nederland, waaronder Noorwegen, Duitsland, Zuid-Korea, Canada en de Verenigde Staten. Nederland domineert de internationale schaatssport door een combinatie van factoren. Twee belangrijke factoren zijn de professionalisering en het niveau van sponsorschap in de sport.
In andere landen kunnen schaatsbonden en (semi-)professionele schaatsers er moeite mee hebben om de financiering voor het schaatsen rond te krijgen. In Nederland is dit minder een probleem. Met name de grote schaatsers hebben grote sponsoren. In Nederland is het schaatsen namelijk groot. In een land als Canada zijn er andere sporten die veel groter zijn, waaronder ijshockey. In Canada zal een schaatser eerder een ijshockeyspeler worden.
De sponsordeals van Nederlandse schaatsers stellen hen in staat om professioneler te schaatsen. Ze kunnen ten eerste zich fulltime op schaatsen te richten, in plaats van er een baan naast te hebben. Daarnaast geven sponsordeals hen de mogelijkheden om professionele hulp en begeleiding in te schakelen. Het worden commerciële schaatsteams met een klein leger aan assistenten. Wanneer er geld is bij verschillende schaatsteams, kan de competitie ook feller worden. De schaatssport is dan te vergelijken met de voetbalsport. Wanneer je geen goede voorbereiding hebt voor de competitie, zullen je inkomsten als schaatsteam lager uitvallen.
Hoelang zal Nederland aan de top van de wereld kunnen blijven? Welke Nederlandse topschaatsers kunnen we bij de Olympische Winterspelen verwachten?